Leven zonder afval, zero waste

Gastblog door Vera Hoeksma

In mei 2019 was ik met een vriendin een dagje shoppen in Maastricht. Bij Dille en Kamille zag ik het boek “Het Zero Waste Project” van Jessie en Nicky Kroon. Ik kocht het boek en begon er thuis in te lezen. Het is heel grappig en toegankelijk geschreven en ik was zeer verbaasd over de plasticvrije mogelijkheden die er allemaal zijn. De titel eronder heet niet voor niets “Een leuker leven met minder plastic”! Op deze manier begon mijn “zoektocht” naar het verminderen van plastic in ons dagelijks leven. Ik kocht broodzakken, groentezakjes, bee’s wraps, wasbare wattenschijfjes, zeep, shampoobar, etc. bij Cayboo.

Plasticvrij verpakkingsmateriaal
Hoe gebruik je een broodzak? Op de markt of bij de bakker kan het brood gesneden in de broodzak gedaan worden en thuis gelijk in de diepvries. Ik haal er voor het ontbijt of lunch alleen de sneden brood eruit die ik opeet, dan heb je ook nooit oud of droog brood. Het voordeel hiervan is dat je zelden iets hoeft weg te gooien. Het brood blijft net zo vers als in het plastic, het werkt perfect. Als het brood op is, draai ik de zak binnenstebuiten zodat de kruimels eruit vallen en kan de broodzak in de boodschappentas voor het volgende gebruik. Na een paar keer was ik de broodzak op 40 of 60 graden mee met de was.

De biokatoenen groentezakjes van Cayboo zijn heel fijn in het gebruik. Aangezien ze zo dun zijn, wegen ze bijna niets. Deze kun je beter gebruiken dan de polyester netjes van de supermarkt. Het nadeel van deze zijn dat ze plastic “lekken” bij iedere wasbeurt. In de katoenen zakjes koop ik allerlei drooggoed, niet alleen groente maar ook noten, gedroogde abrikozen, dadels, losse chocolade en  bulkgoed. In Maastricht bij De Gedeelde Weelde is een bulkwand met rijst, pasta, noten, havermout, zonnebloempitten, etc. Hier kun je ook terecht om b.v. je afwasmiddel, wasmiddel en allesreiniger in een zelf meegebrachte fles te hervullen.

Op het werk liet ik mijn collega’s zien hoe ik de boodschappen op de markt deed en vertelde wat je allemaal kunt doen om het plasticverbruik te verminderen. Ze waren heel enthousiast en van meerdere kanten kreeg ik te horen: “Waarom maak je hier geen presentatie van”? Zo gezegd, zo gedaan en in het najaar van 2019 heb ik een aantal maanden aan een presentatie gewerkt. Hiervoor heb ik de nodige research gedaan, allerlei feiten opgezocht (Spoiler: recycling is niet de oplossing), boeken gelezen en docu’s gekeken. Ik heb gemerkt dat als je met (plastic)afvalvermindering aan de slag gaat, je automatisch op allerlei andere gebieden je leven gaat verduurzamen. In februari 2020 heb ik mijn presentatie op het werk mogen houden.

De principes van Zero Waste
Zero Waste is gebaseerd op 5 R-en:

• Refuse (weiger al dan niet gratis wegwerpplastic door je eigen zakjes, bakjes/potjes of waterdrinkfles/koffiebeker mee te nemen)
• Reduce (koop, verbruik en verspil minder)
• Reuse (hergebruik glazen jampotjes of kleding, repareer kapotte spullen)
• Recyle (scheid je afval consequent) en
• Rot (composteer je GFT).                                      

Veel mensen zeggen als je het over dit onderwerp hebt: “ja, maar  ik recycle alles!”. Zoals je echter in het genoemde rijtje ziet, staat recyclen op de vierde plaats. Als je de eerste drie goed toepast, valt er juist bijna niets meer te recyclen en dat is waar we naartoe willen met z’n allen, nietwaar? Het plastic dat je niet gebruikt, hoeft niet uit de oceanen te worden gevist! Als je dan vraagt, wat betekent Zero Waste eigenlijk? Zero Waste is niet alleen steeds minder afval produceren en hergebruiken, maar ook het verminderen van giftige uitstoot en het verkleinen van je ecologische voetafdruk. Ook betekent het minder consumeren en bewuster inkopen (denk eens bij jezelf na: heb ik het product eigenlijk wel nodig?).

Is zero waste niet duurder en tijdrovender?
Het is een misverstand dat het duurder is: je koopt minder en je wordt kritischer; volgens Bea Johnson (“oprichter” Zero Waste lifestyle) ben je zelfs 40% goedkoper uit! En is het tijdrovender? Nee! Het is een kwestie van je ritme vinden (kost in het begin wel even wat meer tijd) en een goede voorbereiding: plan je maaltijden en neem je boodschappentas en groentezakjes mee. Hierdoor wordt het boodschappen doen ook leuker en gezelliger vanwege de communicatie en interactie met winkeliers en marktkooplieden.

 Verpakkingsvrije winkel      
Sinds een paar maanden bestel ik bij Pieter Pot. Dit is een verpakkingsvrije supermarkt uit Rotterdam. Je krijgt houdbare bulkproducten thuisgestuurd in glazen potten met statiegeld die geleverd worden door Post NL Food. Pieter Pot heeft berekend dat zij door het minimaal 40 keer hergebruiken van de potten circulair kunnen leveren. In plaats van dat b.v. een plastic ketchup fles geproduceerd, gevuld en weggegooid (en daarna waarschijnlijk verbrand) wordt, leveren zij de ketchup in de statiegeld pot en deze wordt na gebruik terug geleverd en schoongemaakt; klaar voor hergebruik! Ze hebben inmiddels een groot assortiment, neem eens een kijkje op hun site. 

Zero waste wandelingen
In de zomer van 2020 zag ik een artikel van Radar waarin stond dat Zero Waste Nederland wandeltours door heel Nederland organiseert om mensen te laten zien hoe je verpakkingsvrij boodschappen kunt doen. 

Ik wilde mij hiervoor opgeven als deelnemer, doch de dichtstbijzijnde mogelijkheid was Eindhoven. Ik was echt verbaasd: in Limburg werd niets georganiseerd! Toen heb ik de stoute schoenen aangetrokken en heb ik Zero Waste Nederland benaderd om zelf een wandelroute in Sittard te organiseren. Sindsdien heb ik al enkele routes georganiseerd (september 2020, juni en november 2021) en op 4 juni 2022 staat er weer een op het programma. In principe zullen deze twee keer per jaar gehouden worden, zie voor meer info www.zerowastenederland.nl. Tevens geef ik op de avond voorafgaand aan de wandeltour online mijn presentatie waardoor ik heel veel tips al op voorhand kan delen.

Naar aanleiding van de wandeltour heeft een documentaire maker mij benaderd om een kort filmpje over Zero Waste op te nemen (zie link onderaan). Daarnaast ben ik op de lokale radio (BieOs) geweest en hebben er al heel wat artikelen in de lokale kranten en in De Limburger gestaan. Het gidsen is heel leuk en leerzaam om te doen: je ontmoet gelijkgestemde mensen, je kunt veel tips met elkaar uitwisselen en mensen enthousiasmeren.                                                                                                                                                            
Is je interesse nu geprikkeld? Bewustwording is de eerste stap, bekijk zelf hoe je je eigen weg hierin vindt, maar onthoud: alle stapjes helpen, hoe klein ook. Inspireer vooral anderen hiermee zodat we samen op weg kunnen gaan naar een duurzamere toekomst!